17 Spotkanie Branży Paliwowej - Polski Rynek Biopaliw

Gazowa pompa ciepła

To nowoczesne, ekologiczne, najbardziej wydajne i najtańsze w eksploatacji urządzenie ogrzewające dom, nie produkuje ciepła, a jedynie wykorzystuje i przetwarza energię otoczenia. Transportuje ciepło ze środowiska o niższej temperaturze, czyli z tzw. dolnego źródła, którym jest ziemia, woda lub powietrze, do środowiska o wyższej temperaturze, czyli do górnego źródła.

Odbywa się to z udziałem krążącego między oboma źródłami czynnika chłodniczego. Ruch ten musi być wymuszony, potrzebna jest więc energia napędowa, zasilająca sprężarki. W klasycznych pompach ciepła rolę tę pełni energia elektryczna. Okazuje się jednak, że prąd nie jest ani najbardziej ekonomicznym, ani wydajnym zasilaczem pomp ciepła. Urządzenie może pracować z dużo lepszymi efektami, kiedy zasilane jest gazem ziemnym lub płynnym LPG. Mamy wtedy do czynienia z gazową pompą ciepła. 

Pojęcie to jednak nie jest jednoznaczne – kryje się za nim kilka różnych rozwiązań. Tak nazywany układ może mieć sprężarkę napędzaną silnikiem spalinowym na gaz –jest to pompa GHP (Gas Heating Pums). Może też mieć zamiast sprężarki palnik gazowy, a zamiast czynnika chłodniczego, wodę i amoniak - jest to wtedy absorpcyjna gazowa pompa ciepła GAHP (Gas Absorption Heat Pumps). W końcu może też to być urządzenie, w którym zamiast czynnika chłodniczego krąży gaz, np. CO2.

W pompach GHP, w których sprężarki zasilane są silnikiem na gaz, ciepło powstałe podczas pracy silnika wykorzystywane jest do zasilania wymuszonego obiegu czynnika. To ciepło eliminuje też straty powstałe podczas odszraniania parownika, które mają zawsze miejsce przy zasilaniu elektrycznym. Kiedy zamiast grzania domu, realizowana jest funkcja jego chłodzenia, ciepło  kierowane jest do podgrzewania c.w.u.- ciepłej wody użytkowej. Efektem tego jest znaczna oszczędność paliwa-gazu, w porównaniu z analogiczną ilością prądu, zużytego w silnikach elektrycznych. Tego typu pompy gazowe są wciąż udoskonalane i dzięki temu bardziej wydajne - mają sprawność większą o ok. 19 proc.  od klasycznych rozwiązań elektrycznych. Mogą być np. łączone w zespoły podwójne, obsługiwane przez jeden czynnik chłodzący, co znacznie obniża koszty instalacji układu. 

Dzięki dużej wydajności silnika, zasilanego gazem ziemnym lub LPG, następuje również redukcja emisji tlenków azotu NOX.  Takie pompy produkowane są dla różnych wariantów klimatycznych. Te, które są wykorzystywane w Polsce działają sprawnie i wydajne w przedziale temperatur
 -25 – +35 st. C. 

Dużą popularnością cieszą się absorpcyjne gazowe pompy ciepła . Różnią się od sprężarkowych budową części napędowej – zamiast sprężarki mają zestaw generator-absorber. Zbudowane są w oparciu o zamknięty, szczelny układ absorbcyjny, gdzie elementem napędowym jest ciepło powstałe w wyniku spalania palnika gazowego (energia elektryczna ograniczona jest do minimum), a elementem przenoszącym ciepło nie jest syntetyczny czynnik chłodniczy, ale roztwór wody i amoniaku. GAHP mogą występować we wszystkich znanych typach: woda-woda, powietrze-woda, woda-powietrze, itd. Najczęściej stosowane są urządzenia do produkcji ciepłej wody o temp. ok. 65 st C oraz  wody lodowej o temp. 3 st. C. Pompy mają bardzo wysoką sprawność, do 40 proc.  wyższą od najlepszych kotłów gazowych (w skrajnych sytuacjach, przy bardzo niskich temperaturach, ich sprawność i wydajność można porównać do kotłów kondensacyjnych). Efektywność spalania gazu w tego typu urządzeniach określana jest na 165 proc. . Dzięki temu zmniejsza się zużycie paliwa i koszty eksploatacji. Koszty inwestycyjne też są niższe, ponieważ nie jest wymagana żadna instalacja przy dolnym źródle ciepła (np. pompa obiegowa).  

Warto wspomnieć, że ten typ pompy ciepła opiera się na patencie urządzenia chłodniczego z 1930 roku (uzyskanego m.in. przez Alberta Einsteina), w którym do działania wykorzystano różnicę ciśnień i gęstości oraz przemiany termodynamiczne, bez elementów mechanicznych.  
Czysta energia to Propan-Butan
Pozostałe poradniki